OSIOWE OBJAWY UZALEŻNIENIA
Wiele osób ma trudności z określeniem czy sposób, w jaki korzystają z jest jeszcze w granicach normy. Rozważają czy przekroczyli już granicę, za którą kryje się uzależnienie. Szukają w Internecie testów, które pomogą odpowiedzieć na pytanie „Czy jestem uzależniony?”. Na to pytanie najlepiej odpowiadają osiowe objawy uzależnienia (wg ICD-10 czyli „Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych” stworzonej przez WHO), które przedstawiam poniżej. Najlepiej przyjrzeć im się i rozważyć wraz z terapeutą leczenia uzależnień, który ma wiedzę i do świadczenie w diagnozowaniu uzależnienia.
Wystarczy, by w naszym życiu pojawiły się 3 z 6 w ciągu ostatniego roku picia, by można było mówić o uzależnieniu.
- Głód alkoholowy – silna, natrętna chęć napicia się alkoholu z tendencją do natychmiastowej realizacji. Nie zawsze jednak głód alkoholowy przejawia się wprost poprzez natrętne myśli o alkoholu. Często jego objawy są bardziej zawoalowane, np. poczucie stałego napięcia i rozdrażnienie nieadekwatne do sytuacji; poczucie braku czegoś trudnego do określenia; sny alkoholowe z częstym przekonaniem, że „mnie nie ciągnie”. Głód pojawia się także w reakcji na konkretny bodziec (zewnętrzny lub przeżywane stany wewnętrzne). Mija z czasem, a Ty masz wpływ na jego siłę: konkretnymi, prostymi sposobami możesz sprawić, że będzie słabszy i krótkotrwały.
- Alkoholowy Zespół Abstynencyjny (AZA): pojawia się po zaprzestaniu lub znacznym ograniczeniu picia. Jego objawy to m.in.: zaburzenia termoregulacji (zlewne poty lub zimne dreszcze niezależnie od temperatury), drżenia ciała, biegunki, wymioty, światłowstręt, dźwiękowstręt, lęki (w tym tzw. komunikacyjne – np. strach przed przejściem przez ulicę). Alkoholowy Zespół Abstynencyjny może być także powikłany drgawkami („padaczka alkoholowa”) lub majaczeniami (delirium tremens) – powikłania te stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia. Jeśli widzisz osobę, której dotknęły, wezwij pogotowie.
- Picie pomimo świadomości ponoszonych szkód. Ten objaw uzależnienia jest widoczny, kiedy m.in.: masz świadomość, że kolejne przyjście do pracy pod wpływem alkoholu spowoduje Twoje zwolnienie, a jednak po niego sięgasz; dzieci całkowicie się od Ciebie odwrócą, jeśli kolejny raz złamiesz abstynencję, a mimo to pijesz; lekarz całkowicie zabronił Ci sięgać po alkohol z powodu konkretnych problemów zdrowotnych, a Ty pijesz pomimo realnej groźby utraty zdrowia lub życia. Podsumowując: pijesz pomimo świadomości, jak wiele będzie Cię to kosztować.
- Upośledzenie kontroli picia. To bardzo „zdradliwy” objaw, który niekiedy daje Ci poczucie, że jesteś w stanie kontrolować swoje picie. Upośledzenie kontroli picia polega na tym, że zaczynając pić nie wiesz, jak długo to potrwa (choć zakładasz, że np. tylko jeden dzień), nie wiesz z kim, gdzie i w jakim stanie skończysz pić. W upośledzeniu kontroli najbardziej widocznymi jej elementami są ciągi picia, czy też tzw. urwane filmy, lecz także zachowania, których nigdy byśmy nie wykazywali na trzeźwo.
„Zdradliwość” tego objawu polega na tym, że niekiedy osobie upośledzonej udaje się wypić tyle, ile zamierzała, co utwierdza ją w przekonaniu, że ma kontrolę nad piciem. Taka sytuacja może powtórzyć się nawet kilka razy (np. wypicie dwóch piw i zatrzymanie się na tym). Jednak w dłuższej perspektywie czasowej (tygodni, miesięcy, lat) okazuje się, że znowu zaczynają się ciągi picia, niemożność zatrzymania picia po jednym kieliszku/butelce, urwane filmy i poczucie bezsilności i wstydu. Nie masz kontroli nad swoim piciem, jednak masz kontrolę nad swoją abstynencją.
- Koncentracja życia wokół alkoholu. Ten objaw wiąże się z zaniedbywaniem innych ważnych sfer życia na rzecz picia alkoholu, m.in. nie poświęcamy najbliższym tyle czasu, ile moglibyśmy nie pijąc; w pracy koncentrujemy się głównie na godzinach jej zakończenia lub nadchodzącym weekendzie; zaniedbujemy swoje zainteresowania i życiowe pasje; nie rozwijamy się duchowo, zawodowo i w innych obszarach naszego życia. Charakterystyczna jest tutaj koncentracja myśli i energii życiowej na zdobywaniu, ukrywaniu i piciu alkoholu.
- Potwierdzenie tolerancji na alkohol – czyli sposób adaptacji organizmu do sytuacji wystawiania go na działanie substancji trującej, jaką bez wątpienia dla żywych organizmów jest alkohol. Przy czym w toku nadużywania alkoholu tolerancja na niego zwykle początkowo rośnie (by osiągnąć ten sam zamierzony efekt przyjemnego stanu po alkoholu należy go wypić więcej, niż kiedyś), by z czasem zacząć się załamywać na skutek uszkodzeń wątroby i słabszego wydzielania enzymów, dzięki którym nasz organizm metabolizuje alkohol.
Autor opracowania:
Anna Malesa, Ośrodek „Ametis”
